Czym jest Bisfenol A (BPA)?
Bisfenol A (BPA) to syntetyczny związek chemiczny wykorzystywany w produkcji tworzyw sztucznych i żywic. Od dekad znajduje szerokie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu – od opakowań spożywczych, przez akcesoria medyczne, po paragony czy sprzęt elektroniczny. Choć jego obecność przez lata była uznawana za nieszkodliwą, dziś wiadomo już, że może mieć wpływ na zdrowie. Czym dokładnie jest bisfenol A? Dlaczego produkty oznaczone jako BPA free cieszą się coraz większym zainteresowaniem? Jak ograniczyć kontakt z tą substancją i dlaczego warto to robić? Wyjaśnienia poniżej.
BPA – co to właściwie jest?
W wielu produktach codziennego użytku nadal znajduje się bisfenol. Co to oznacza?
Bisfenol A (BPA), znany również jako 2,2-bis(p-hydroksyfenylo)propan, to związek chemiczny stosowany od dziesięcioleci w produkcji tworzyw sztucznych, a przede wszystkim poliwęglanów oraz żywic epoksydowych. Z chemicznego punktu widzenia cechuje się słabą rozpuszczalnością w wodzie, za to dobrze rozpuszcza się w alkoholu, acetonie i kwasie octowym.
Działa jak utwardzacz i stabilizator plastiku, dlatego produkty z jego dodatkiem są trwalsze i odporne na pękanie. Niestety BPA ma też drugą stronę – potrafi przenikać do żywności lub napojów, a to może mieć wpływ na zdrowie.
Powszechność jego zastosowania sprawiła, że bisfenol A występuje niemal wszędzie, czyli w butelkach i w pojemnikach na żywność, pokrywkach, puszkach z napojami i konserwami, a nawet w papierze termicznym (np. paragonach i wydrukach bankomatowych), w sprzęcie elektronicznym i kosmetykach. Jeszcze do niedawna obecny był również w akcesoriach dziecięcych. Dziś jego stosowanie do produkcji butelek dla niemowląt jest zakazane na terenie Unii Europejskiej, lecz wciąż wiele produktów codziennego użytku zawiera tę substancję.
Wiedząc, czym jest bisfenol, łatwiej świadomie podchodzić do wyborów zakupowych i zwracać uwagę na oznaczenia BPA free.
Dlaczego Bisfenol A budzi kontrowersje? Szkodliwość BPA pod lupą
Liczne badania naukowe wskazują na niepokojące właściwości związku, jakim jest bisfenol A. Szkodliwość jest dość duża. Substancja ta reaguje z receptorami hormonalnymi w organizmie człowieka. Może to prowadzić do zakłóceń w funkcjonowaniu układu endokrynnego. Prof. Fred vom Saal z University of Missouri, jeden z pionierów w tej dziedzinie, opisał wpływ związku na funkcjonowanie układu hormonalnego już na etapie życia płodowego.
Potencjalne skutki zdrowotne długotrwałego narażenia na BPA obejmują:
• zaburzenia hormonalne (m.in. funkcjonowanie tarczycy),
• zwiększone ryzyko otyłości i insulinooporności,
• pogorszenie płodności u kobiet i mężczyzn,
• wyższe ryzyko rozwoju nowotworów hormonozależnych (np. rak piersi, prostaty),
• wpływ na rozwój mózgu u płodów i niemowląt,
• możliwe powiązanie z zaburzeniami neurologicznymi (w tym ADHD).
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oraz amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) stale analizują nowe dane. W 2023 r. EFSA znacząco obniżyła dopuszczalne dzienne spożycie BPA o ponad 20 000 razy, uznając, że szkodliwe działanie może występować nawet przy bardzo niskim poziomie narażenia.
BPA Free – co to znaczy i dlaczego warto zwracać na to uwagę?
Napis, który często można dziś znaleźć na wielu opakowaniach i produktach z tworzywa, to BPA Free. Co to znaczy? Jest to informacja, że dany przedmiot nie zawiera bisfenolu A, czyli jednego z najczęściej stosowanych i kontrowersyjnych dodatków do plastiku. Jest to szczególnie istotne w przypadku artykułów mających bezpośredni kontakt z żywnością i napojami.
Wybierając produkty oznaczone jako BPA Free, można ograniczyć ryzyko przenikania szkodliwych substancji do organizmu. Tego typu oznaczenia stały się już standardem wśród odpowiedzialnych producentów, którzy chcą zapewnić użytkownikom wyższy poziom
bezpieczeństwa. Warto jednak być świadomym, że niektóre zamienniki BPA, takie jak BPS (bisfenol S) czy BPF (bisfenol F), również mogą mieć potencjalnie szkodliwe działanie. Obecnie trwają intensywne badania nad bezpieczeństwem tych alternatyw.
Bisfenol – jak pozbyć się go z organizmu? Praktyczne wskazówki
Gdy już dojdzie do ekspozycji na BPA, naturalnie pojawia się pytanie, jak pozbyć się go z organizmu. Dobrą wiadomością jest to, że bisfenol A nie akumuluje się w organizmie na stałe, ale jest metabolizowany i wydalany, głównie z moczem. Aby ten proces przebiegał sprawnie, warto wesprzeć go świadomym stylem życia.
Szczególnie pomaga:
• unikanie plastikowych opakowań, szczególnie tych używanych do podgrzewania żywności,
• rezygnacja z wody butelkowanej na rzecz wody filtrowanej,
• dieta bogata w błonnik, warzywa krzyżowe, antyoksydanty,
• wybór opakowań oznaczonych jako BPA Free,
• sięganie po świeże produkty zamiast pakowanych lub mrożonych,
• mycie rąk po kontakcie z drukiem termicznym,
• niepozostawianie plastikowych pojemników w nasłonecznionych miejscach (np. w samochodzie).
Ważną kwestią jest prewencja – im mniej BPA w otoczeniu, tym mniej do usuwania.
Dlaczego warto wybierać produkty Wessper bez BPA?
Podczas zakupów warto sprawdzać, czy opakowanie nie zawiera BPA. Co to daje? Mniejsze ryzyko narażenia organizmu na działanie tej szkodliwej substancji. Przykładem jest rosnąca świadomość dotycząca obecności związku w butelkach jednorazowych, która sprawia, że coraz więcej osób sięga po wodę filtrowaną.
Dzbanki filtrujące Wessper i butelki Wessper to przykład produktów, które zostały wykonane z materiałów dopuszczonych do kontaktu z żywnością, dzięki czemu są całkowicie wolne od szkodliwego bisfenolu A. Posiadany atest PZH wydany przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego to potwierdzenie, że są to produkty bezpieczne dla zdrowia. Brak BPA oznacza brak ryzyka migracji szkodliwych substancji do wody, nawet przy intensywnym użytkowaniu.
Produkty te to odpowiedź na potrzeby konsumentów ceniących zdrowie, bezpieczeństwo i ekologiczne podejście, a BPA Free to dziś nie trend, lecz standard, który warto wspierać swoimi decyzjami.
